Trasa została pomyślana, jako droga spacerowa poprowadzona od gmachu głównego Politechniki Wrocławskiej do pl. Jana Pawła II. Na tym odcinku znajdują się najstarsze i najpiękniejsze obiekty związane bezpośrednio z powstaniem Wrocławia oraz z jego historią.
Trasa wiedzie pięknymi zielonymi brzegami przy Szczytnikach, ul. Na Grobli, po nadrzecznych bulwarach oraz wspaniałych mostach. Można ją pokonać pieszo, rowerem lub jednostką pływającą po wodzie.
Przemierzając trasę okazję zobaczyć największy zabytku Wrocławia, porównywalnego z zamkiem w Malborku, Wawelem, Zamkiem Królewskim i Łazienkami w Warszawie, który jest świadectwem wielokulturowej i niezwykle bogatej historii miasta. Śródmiejski Węzeł Wodny to zabytek jedyny w swojej klasie, niepowtarzalny i zapewniający kilka godzin pasjonującego, niezapomnianego spaceru.
Śródmiejski Węzeł Wodny to najstarszy element Wrocławskiego Węzła Wodnego, budowany od średniowiecza, kształtuje obszar cywilizacyjny historycznego centrum miasta.
W procesie przemiany topografii miasta rozległy obszar obecnego Starego Miasta na lewym brzegu Odry ewoluował z bagnistego obszaru i rozlewiska z licznymi wyspami, łachami i korytami w umocnione kamieniem i palami kanały dzisiejszego Wrocławia. Po zaniku południowych koryt Odry pozostały tam tylko naturalne, wilgotne zagłębienia starorzecza; "małego" – mniej wyraźnego i "wielkiego" – odpowiadającego linii późniejszych fos. Wyspami były również tereny późniejszego szpitala św. Ducha oraz Nowego Miasta (teren dzisiejszego Rynku).
Śródmiejski Węzeł Wodny obejmuje odcinek od Szczytnik do rejonu Portu Miejskiego, a jego jądro kształtują odnogi Odry Północnej i Południowej wraz z dwoma stopniami wodnymi - górnym i dolnym. Powstanie i rozwój w centrum miasta, na dużej rzece, dwu stopni wodnych stanowi rozwiązanie unikatowe w skali Europy. Stopień Górny (Piaskowy) to zespół ściśle z sobą powiązanych budowli hydrotechnicznych wybudowany pomiędzy wyspami: Tamka, Daliowa, Piaskowa, Młyńska, Słodowa i Bielarska. Powstanie stopnia Górnego łączy się z założeniem w X w. grodu książęcego na Ostrowie Tumskim. Liczne i płytkie ramiona ułatwiały w tym miejscu przeprawę przez rzekę. By zwiększyć obronność grodu, prawdopodobnie już wówczas, bezpośrednio poniżej niego, podpiętrzono wody Odry.
Stopień Dolny (Mieszczański) kształtują: elektrownia wodna Wrocław I, upust płuczący śluza Mieszczańska, elektrownia wodna Wrocław II. Prawdopodobnie w X w., w tym miejscu rzeki nie było spiętrzenia, a poziom wody układał się stosunkowo wysoko. Po wybudowaniu górnego stopnia piętrzącego wystąpiło poniżej niego zjawisko erozji dennej, stwierdzane w takich przypadkach na wszystkich rzekach o łatwo rozmywanym, piaszczystym dnie, właśnie takim, jakie ma Odra na obszarze Wrocławia. Na skutek erozji rzeka pogłębiła się i wystąpiły warunki do spiętrzenia wody i wykorzystania jej energii. Był to, jak się wydaje, główny powód zainteresowania tym przekrojem gminy Wrocław, rosnącego z rozwojem i potrzebami miejscowego przemysłu. Budowę jazów w tym przekroju podjęto w 1334 r., gdy gmina zawarła z Mikołajem Wierzynkiem umowę na budowę młynów w przekroju rzeki, dzielącym ją przed Kępą Mieszczańską na dwie odnogi: Odrę Południową i Odrę Północną. Wokół Górnego i Dolnego stopnia wodnego Śródmiejskiego Węzła Wodnego kształtował się najstarszy, historyczny ośrodek przemysłu Wrocławia, tędy prowadzono również szlak żeglugowy, budowano porty. Budowle hydrotechniczne wielokrotnie przebudowywano, modernizowano i rozbudowywano, jak np. śluzę Mieszczańską, nabrzeża Kępy Mieszczańskiej i terenu w pobliży elektrowni wodnych. |